Rozmowa z Janem Żukowskim, wójtem gminy Żórawina
Gmina Żórawina jest doskonałym przykładem na to w jaki sposób można poprzez umiejętne zarządzanie wyprowadzić samorząd z długów i wprowadzić na ścieżkę rozwoju. Jak udało się Panu tego dokonać?
Gdy zostałem wójtem gminy, w 2005 roku, budżet wynosił 11 mln złotych, dług zaś 92 procent. Niektórzy śmiali się ze mnie, że zdecydowałem się objąć urząd w takiej sytuacji i stawiali mnie od razu na straconej pozycji. Żadna instytucja nie chciała podejmować dialogu na temat dalszego funkcjonowania i oddłużenia gminy. Obecnie budżet gminy wynosi 40 mln złotych, a zadłużenie zaledwie 20 procent. Stać nas na to, żeby na inwestycje wydawać rocznie około 10 milionów złotych. W Ministerstwie Finansów, które wsparło nas kredytem, stawiano nas za wzór.
Co to znaczy dobrze zarządzać gminą?
Trzeba mieć wizję jej rozwoju, znaleźć silne strony i konsekwentnie je rozwijać. Oczywiście, nie można się też nadmiernie zadłużać. Niewątpliwym atutem gminy jest rolnictwo. Mamy grunty rolne wysokich klas I – III. Użytki rolne zajmują prawie 89 proc. powierzchni gminy. Nasze produkty rolne są bardzo dobrej jakości. Wiele podmiotów, z różnych rejonów Polski, a także z zagranicy, z Niemiec, kupuje je doceniając ich jakość. Mamy najlepszą w Europie Stację Hodowli Trzody Chlewnej, w której hoduje się tuczniki wykorzystywane przez Instytut Kardiologii do pobierania zastawek serca dla przeszczepów. W 2011 roku gościłem 27 ministrów rolnictwa wszystkich krajów Unii Europejskiej, którzy zwiedzali tę Stację. Chciałbym, aby w Żórawinie powstało targowisko, na którym nasi rolnicy mogliby sprzedawać swoje produkty. Warto propagować jakość polskich produktów rolnych i ich korzystny wpływ na zdrowie. Tymczasem wiele zakładów w branży nastawia się na import o wiele gorszych płodów rolnych z różnych stron świata.
W gminie realizowany jest ogólnopolski projekt dotyczący właśnie zdrowego odżywiania…
Realizujemy wiele ważnych programów promocji zdrowia, z których największy to program PURE (Population Urban and RualEpidemiology). Istotą programu PURE jest zbadanie wpływu zmian środowiskowych na styl życia mieszkańców, czynniki ryzyka i choroby układu krążenia, określenie, co prowadzi do danego poziomu otyłości, cukrzycy oraz zapadalności na choroby układu krążenia. Olbrzymi, wieloletni wkład samorządu żórawińskiego w program PURE, to jednocześnie bezcenny wkład w polską naukę i medycynę.
Jednak produkcja rolna to nie wszystko…
Oczywiście, stawiamy również na rozwój przemysłu rolno-spożywczego. Na obszarze gminy znajduje się bardzo nowoczesna, jedyna na Dolnym Śląsku, tłocznia oleju, młyn, zbudowano jedną z największych biogazowni w Polsce, która z odpadów z fermy trzody chlewnej oraz z odpadów pochodzących z produkcji rolnej będzie docelowo wytwarzać 13,5 tys. megawatów energii rocznie.
Jak to możliwe, że w takiej rolniczej gminie, w której zresztą nie ma specjalnej strefy ekonomicznej, jest zarejestrowanych ponad 700 przedsiębiorstw?
Oprócz rolnictwa postawiliśmy na rozwój, zwłaszcza małej i średniej przedsiębiorczości. Jesteśmy przyjaźni dla inwestorów oferujemy im pomoc, stosujemy różnego rodzaju ulgi i zachęty do inwestowania. Mamy dobre położenie geograficzne, sąsiadujemy z Wrocławiem, jesteśmy dobrze skomunikowani z miastem. Mamy atrakcyjne tereny inwestycyjne, informacje o nich dostępne są m.in. w siedzibie Urzędu Gminy. Działają u nas m.in. szwedzka firma SSAB, ProCam, Drob Fish, Klimar). Na terenie Węzła Krajkowskiego powstało centrum logistyczne – park logistyczno – przemysłowy pod wynajem. Centrum składa się z dwóch hal magazynowo – produkcyjnych o łącznej powierzchni około 34.000 mkw. Plany na najbliższe lata zakładają rozbudowę kompleksu nawet do 200.000 mkw powierzchni magazynowo – produkcyjnych pod wynajem. W Skalski Logistic Park zlokalizowane są takie firmy jak: DIRKS Group, AZPIARAN, IGEPA, SIMONA, RUCH, SPEDIMEX, PST OST SPED. Dzięki tej inwestycji, na terenie gminy powstało już około 350 miejsc pracy. W latach 2013-2015 pojawili się nowi inwestorzy, którzy pomimo braku strefy ekonomicznej budują swoje zakłady w obrębie Rzeplin. Na terenie gminy działkę zakupiła firma Herbapol S.A. oraz firma TOP – GYM FITNESS, co może skutkować powstaniem kolejnych miejsc pracy. „Herbapol Wrocław” S.A. specjalizuje się w produkcji wyrobów farmaceutycznych na bazie surowców zielarskich. Jest największym producentem leków ziołowych w Polsce. Jeśli Herbapol podejmie dalsze kroki inwestycyjne wielu naszych rolników otrzyma szansę podpisywania umów kontraktacyjnych na uprawę ziół. Jest oczywiste, że rozwój rolnictwa, zakładów rolno przetwórczych, napływ inwestorów, rozwój małych i średnich podmiotów gospodarczych musiał pozytywnie wpłynąć na finanse gminy, zwiększenie budżetu i możliwości inwestycyjne. Dzięki temu możemy realizować wiele przedsięwzięć poprawiających jakość życia naszych mieszkańców.
Jakie to są przedsięwzięcia?
Coraz więcej środków przeznaczamy na budowę dróg, chodników, ciągów pieszo – jezdnych, oświetlenia drogowego. Wybudowaliśmy nowoczesną oczyszczalnię ścieków o wartości ponad 8 mln zł., kanalizowane są miejscowości, rozpoczyna się gazyfikacja części gminy, przez gminę przebiega nowoczesna światłowodowa sieć teleinformatyczna. To wszystko wpływa na rozwój budownictwa mieszkaniowego. W ostatnich latach przybyło nam ponad półtora tysiąca mieszkańców.
W jakim stopniu gmina wspiera się w tego typu działaniach środkami unijnymi?
Wykorzystujemy maksymalnie środki z Unii Europejskiej, remontujemy drogi, budujemy i modernizujemy świetlice, budujemy chodniki i place zabaw, przeprowadzamy renowacje zabytków. Za unijne, ministerialne i wojewódzkie fundusze zmodernizowano koryta rzek Żurawki i Żaliny, zbudowano boisko ze sztuczną nawierzchnią. Od 2004 r. z funduszy zewnętrznych, w tym UE pozyskano ponad 14 mln zł.W 2013 r. celowo nie zaciągano żadnych kredytów, ponieważ gmina chciała siędobrze przygotować do wykorzystania środków z nowego programowania unijnego na lata 2014-2020 (z perspektywą do 2022). Aby uzyskać te pieniądze, nie można mieć zbyt dużego zadłużenia i trzeba mieć też odpowiednie środki zabezpieczające tzw. wkład własny. W celu optymalnego pozyskiwania środków unijnych, jeszcze w poprzedniej perspektywie 2007-2013 podjęto współpracę z gminami ościennymi – Stowarzyszenie LIDER A4, Związek Międzygminny Ślęza – Oława. Warto zwrócić uwagę na obecność Gminy Żórawina we Wrocławskim Obszarze Funkcjonalnym i programie Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych łącznie z 14 samorządami otaczającymi Wrocław i z samym Wrocławiem, co pozwoli na realizację przedsięwzięć „zintegrowanych” w perspektywie od 2014 do 2022 roku (np. budowa ciągów pieszo-rowerowych, modernizacja oraz budowa bezpiecznych przystanków autobusowych na obszarze gminy, budowa parkingu przy dworcu kolejowym w Żórawinie w systemie „park&ride”, modernizacja i doposażenie gminnych szkół oraz punktów przedszkolnych, budowa kanalizacji sanitarnej. W ramach uczestnictwa w tym programie do rozdysponowania jest kwota ponad 900 mln zł, na przedsiębiorców, uczelnie, instytucje kultury, kościoły i związki wyznaniowe, stowarzyszenia oraz oczywiście samorządy.
