Rozmowa z Anną Szcześniak z Fundacji „Instytut Badań Nad Demokracją i Przedsiębiorstwem Prywatnym”.
Trwa XVI edycja konkursu „Gmina Fair Play”. Co zmieniło się przez te 16 lat trwania programu?
Przede wszystkim to Polska się zmieniła, miejscowości, miasteczka i duże miasta wypiękniały. Dzięki realizacji konkursu możemy obserwować, jak z roku na rok gminy zmieniają się i rozwijają, jak coraz bardziej budzi się w nich świadomość społeczeństwa, co widać przy realizacji budżetów partycypacyjnych czy też budżetów sołeckich. Mieszkańcy stają się coraz bardziej odpowiedzialni za swoją gminę i coraz bardziej zaangażowani w zmiany, jakie w niej zachodzą. Chcą korzystać z przysługujących im praw obywatelskich i decydować o swoich małych ojczyznach. 16 lat temu, gdy rozpoczynaliśmy współpracę z gminami, brakowało powszechnego przekonania, że gminy są odpowiedzialne za właściwą sprzedaż swoich zasobów i za właściwe podejście do inwestorów. Natomiast obecnie w wielu miejscach inwestorzy mogą liczyć na profesjonalne wsparcie ze strony władz lokalnych. Samorządy aktywnie pomagają im na każdym etapie, np. w pozyskaniu odpowiednio wykwalifikowanych pracowników czy w zakresie dostosowania infrastruktury. Polskie gminy doszły do punktu, w którym dostrzegają potrzebę zweryfikowania swoich długofalowych priorytetów, którym podporządkowane są plany strategiczne i dzięki którym rozwój gminy jest płynny i spójny, uwzględniający przyszłe wyzwania. Ważne jest dla nich, by rodzaj pozyskiwanych inwestycji pokrywał się z długoterminowymi potrzebami społeczności lokalnej i regionu, m.in. w zakresie tworzenia nowych miejsc pracy, warunków życia mieszkańców, zaspokajania ambicji zawodowych czy podnoszenia atrakcyjności regionu. W czasie realizacji programu udało się rozpowszechnić przekonanie władz gmin o znaczeniu programów przyciągania inwestycji i ich znaczeniu dla życia mieszkańców gmin oraz tworzenia nowych miejsc pracy.
Jaką gminę można nazwać „Gminą Fair Play”? Jakie są jej atrybuty?
„Gmina Fair Play” przede wszystkim podejmuje aktywne działania organizacyjne, promocyjne i finansowe, mające na celu przyciągnięcie inwestorów, stwarza warunki dla rozwoju przedsiębiorczości oraz aktywności społecznej w gminie. Kolejną cechą jest dążenie do rozwiązywania pojawiających się problemów w drodze wzajemnego porozumienia oraz dotrzymywanie podjętych zobowiązań. Zdobywca tytułu stale polepsza swoją infrastrukturę, promuje pro-ekologiczne inwestycje i obiekty dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych, ale także charakteryzuje się praworządnością i wysokim poziomem etycznym pracowników urzędu gminy. W „Gminie Fair Play” firmy mogą inwestować bez obaw, a inwestorzy obsługiwani są w przyjaznej atmosferze przez merytorycznie przygotowanych pracowników, na których pomoc i doradztwo zawsze mogą liczyć.
Jakie realne korzyści wynikają dla gmin z otrzymania tytułu?
Udział w jednym z najstarszych polskich programów certyfikacyjnych dla samorządów to nie tylko prestiż, lecz także możliwości promocyjne. Każdy laureat zyskuje prawo do posługiwania się logo „Gmina Fair Play” w działaniach promocyjnych i biznesowych, np. na stronie WWW, na ulotkach czy na specjalnych tablicach drogowych. Rozpoznawalne logo przyciąga uwagę inwestorów. Certyfikat jest potwierdzeniem wysokich kompetencji samorządu sprawdzonych i ocenionych przez przedsiębiorców, inwestorów i audytorów konkursu. Każda gmina, zakwalifikowana do II etapu, zyskuje raport benchmarkingowy – unikalne narzędzie, służące poprawie jakości obsługi inwestorów i usprawnieniu organizacji pracy urzędu. Uczestnictwo w konkursie oznacza również budowę wizerunku gminy przyjaznej dla inwestorów, możliwość uzyskania zestawienia scoringowego, a także zdobycia nagrody specjalnej – pełnego ratingu od firmy INC Rating – partnera programu. Wyróżnione gminy dają dobry przykład pozostałym samorządom i są promowane wśród potencjalnych inwestorów w całej Polsce, a także za granicą, m.in. podczas misji gospodarczych organizowanych przez Krajową Izbę Gospodarczą, przy której konkurs jest afiliowany.
Jako Fundacja „Instytut Badań nad Demokracją i Przedsiębiorstwem Prywatnym” realizują Państwo także program „Przyjazna Polska”. Jaka jest jego idea?
„Przyjazna Polska” to przedsięwzięcie, które narodziło się w wyniku chęci wskazania i wykorzystania potencjału polskich gmin oraz ich atrakcyjności. Pod wieloma względami „Polska lokalna” doścignęła, a w wielu przypadkach wręcz prześcignęła ofertę innych krajów Europy. Celem programu „Przyjazna Polska” jest zaprezentowanie społeczności krajowej i międzynarodowej wyróżniających się polskich samorządów, wypromowanie ich osiągnięć i możliwości. Program skierowany jest do wszystkich polskich gmin, niezależnie od ich wielkości, położenia i liczby mieszkańców. Podkreślamy jednocześnie, iż każda gmina może w indywidualny sposób dbać o swoją atrakcyjność. Wystarczy, że zdefiniuje swoje mocne strony i wykorzysta je do przezwyciężenia tych nieco słabszych, bo liczy się przede wszystkim dobry pomysł. Dlatego też, oprócz certyfikacji ogólnej, stworzyliśmy różnorodne kategorie, tak, by każda gmina mogła pochwalić się tym, co ją wyróżnia. Certyfikat „Przyjazna Polska” samorządy mogą zdobywać w dziewięciu kategoriach tematycznych: Certyfikowana Lokalizacja Biznesu, Dobre Miejsce Zamieszkania, Kraina Historii i Kultury, Kraina Turystyki i Przygody, Zielona Gmina, eGmina, Specjalistyczna Gmina Agro, Gmina z Tradycją oraz Kraina Zdrowia i Urody.
Czym charakteryzują się gminy, uzyskujące certyfikat „Przyjazna Polska”?
Przede wszystkim zapewniają przyjazne podejście administracji do: biznesu, inwestorów, mieszkańców i gości. W rozwoju społeczno-ekonomicznym i dbaniu o środowisko naturalne kierują się zasadami społecznej odpowiedzialności oraz dążą do zrównoważonego rozwoju. Stwarzają korzystne warunki do rozwoju aktywności obywatelskiej i biznesu oraz działają na rzecz poprawy warunków życia mieszkańców gminy. Samorządy te dbają również o rozwój dzieci i młodzieży poprzez działania podejmowane w zakresie edukacji, sportu, kultury i rekreacji. Kolejną cechą jest stwarzanie korzystnych i godnych warunków życia dla seniorów i osób niepełnosprawnych. Podkreślamy jednak, iż każda gmina jest wyjątkowa, ma coś, co ją wyróżnia i sprawia, że myśli się o niej jako doskonałym miejscu na własne inwestycje i rozwój zawodowy, wyjątkowym miejscu do zamieszkania, świetnym wyborze na wypoczynek lub poznawanie naszej historii i kultury. W programie samorządy wskazują dowody skuteczności w rozwijaniu gminy, kulturę agrarną, nagrody w konkursach dla hodowców, pokoleniową tradycję sadowniczą albo propagowanie nowoczesnych technologii informatycznych w życiu społeczności lokalnej.
Do kiedy gminy mogą zgłaszać się do konkursu oraz programu?
Termin przesyłania zgłoszeń został przedłużony, a zatem gminy mają jeszcze szansę wziąć udział w naszych przedsięwzięciach. Zainteresowane samorządy zapraszamy do kontaktu, chętnie udzielimy szczegółowych informacji o konkursie oraz programie. Wraz z początkiem maja przystąpimy do weryfikacji uczestników. Najpierw oceniana będzie ankieta nt. działalności i atutów gminy. Ankieta wypełniana przez uczestnika konkursu „Gmina Fair Play” oprócz informacji o charakterze ekonomicznym gminy, liczbie zatrudnionych pracowników w Urzędzie Gminy, dochodach i wydatkach gminy, zawiera także odpowiedzi na pytania dotyczące m.in. oferty inwestycyjnej gminy, położenia, dostępności transportowej gminy i infrastruktury technicznej w gminie, zasobach inwestycyjnych gminy – lokalizacji inwestycji, podatków i opłat lokalnych czy systemu wsparcia dla inwestycji i biznesu w gminie. Z kolei w programie „Przyjazna Polska”, jeśli gmina wybrała 1 z 9 kategorii, wypełnia również ankietę tematyczną i na tej podstawie jest oceniana. W gminach, które spełniły wymogi formalne i merytoryczne określone w regulaminach, odbywają się audyty certyfikacyjne. Audytorzy sprawdzają zgodność ankiet ze stanem faktycznym, mogą też poprosić o dodatkowe szczegółowe informacje. Na podstawie wyników audytów Kapituła Programu podejmuje ostateczną decyzję o przyznaniu lub nieprzyznaniu certyfikatów. Laureatów konkursu oraz programu poznamy jesienią podczas uroczystej gali w Warszawie z udziałem przedstawicieli władz państwowych i samorządowych, przedsiębiorców i reprezentantów organizacji otoczenia biznesu. Więcej informacji na temat naszych przedsięwzięć znajduje się na stronach internetowych www.gmina.fairplay.pl oraz www.przyjaznapolska.pl